Την Πέμπτη 13 Αυγούστου ο Πολιτιστικός και Εξωραϊστικός Σύλλογος Λογκανίκου συνδιοργάνωσε με το Νομικό Πρόσωπο Πολιτισμού και Περιβάλλοντος Δήμου Σπάρτης τη διάλεξη και την εκπαιδευτική δράση με θέμα «Τα παιχνίδια και ο αθλητισμός από την αρχαιότητα έως τον 20ό αιώνα».
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα και την παρουσίαση του θέματος επιμελήθηκε και παρουσίασε ο αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λακωνίας Λεωνίδας Σουχλέρης. Η εκπαιδευτική δράση απευθυνόταν σε παιδιά της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Χωριζόταν σε τρεις ενότητες:
α) Τα αθλήματα των ολυμπιακών αγώνων αλλά και των υπολοίπων ιερών αγώνων στην αρχαιότητα (Νέμεια, Ίσθμια, Πύθια, Δήλια κτλ), όπως αυτά αναπαριστάνονται στην ελληνική τέχνη (αγγειογραφία, γλυπτική, μικροτεχνία, ψηφιδωτά, ζωγραφική κτλ) και η επιβίωση αυτών στον σύγχρονο αθλητισμό (παγκόσμιους και ολυμπιακούς αγώνες κτλ).
β) Η απεικόνιση παιχνιδιών αλλά και του τρόπου που διεξάγονταν μέσα από εικονογραφικά πρότυπα της αρχαίας ελληνικής τέχνης (αγγειογραφία, χαλκοπλαστική, ζωγραφική κτλ) και η επιβίωση αυτών των παιχνιδιών στον ελλαδικό χώρο έως και τον 20ό αιώνα.
γ) Η απεικόνιση των παιδιών στη βυζαντινή τέχνη μέσα από τον τοιχογραφικό διάκοσμο των βυζαντινών ναών του Λογκανίκου και μια νέα ερμηνεία για την κτητορική παράσταση στο ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου («Παναγία»), όπου σώζεται η απεικόνιση του κτήτορα και του γιου του.
Στην πρώτη ενότητα παρουσιάστηκαν αθλήματα από την κολύμβηση, από τους αγώνες δρόμου (στάδιον, δίαυλος), την οπλιτοδρομία, τον δόλιχο (αγώνας αντοχής), τα αθλήματα του πένταθλου (άλμα, δίσκος, ακόντιο, δρόμος, πάλη), τα βαρέα άθλα (πάλη, πυγμή, παγκράτιον) και τα ιππικά αγωνίσματα (αρματοδρομίες και ιπποδρομίες). Έγινε ακόμα αναφορά και για ομαδικά αθλήματα και κυρίως για όσα από αυτά σχετίζονταν με τη χρήση της σφαίρας (μπάλας), όπως η επίσκυρος («ποδόσφαιρο»), η φαινίνδα, το ρωμαϊκό «harpastum», η απόρραξις, η ουρανία σφαίρα, η εφηβική και το επίκοινος, τα οποία παρουσιάζουν πολλές ομοιότητες με την πετοσφαίριση (βόλεϊ), καλοθοσφαίριση και τη χειροσφαίριση (χάντμπολ).
Η παρουσίαση είχε ξεχωριστό ενδιαφέρον, καθώς η απεικόνιση τον αθλημάτων μέσα από έργα της αρχαίας ελληνικής τέχνης συνδυάστηκε με ανάλογες απεικονίσεις και συγκρίσεις με αντίστοιχο φωτογραφικό υλικό από τους σημερινούς έλληνες ολυμπιονίκες και παγκόσμιους πρωταθλητές, προκειμένου να γίνει πιο κατανοητός στα παιδιά αλλά και στους μεγαλύτερους ο τρόπος διεξαγωγής αυτών των αθλημάτων. Παράλληλα, για την αμεσότερη επικοινωνία με τα παιδιά, σημαντικό ρόλο στην παρουσίαση των αθλημάτων είχαν και τα κόμικς που αναφέρονταν στην αρχαιότητα («Ο Αστερίξ στους ολυμπιακούς αγώνες» κ.ά.). Τέλος, ιδιαίτερη αναφορά έγινε και στα αθλήματα που πραγματοποιούνταν στη Σπάρτη στο πλαίσιο της εκπαίδευσης των νέων σπαρτιατών, με ιδιαίτερη μνεία τόσο στη συμμετοχή των κοριτσιών στην άθληση όσο και στη συμμετοχή και στις νίκες των σπαρτιατών αθλητών στους ολυμπιακούς αγώνες της αρχαιότητας. Ξεχωριστή αναφορά έγινε και στην πρώτη γυναίκα που στέφθηκε ολυμπιονίκης στην αρχαιότητα, τη σπαρτιάτισσα πριγκίπισσα Κυνίσκα, καθώς τα άλογά της στις αρματοδρομίες κέρδισαν δύο φορές σε ολυμπιακούς αγώνες το 396 και το 392 πΧ.
Κατά την αναφορά του στην αρχαία Σπάρτη ο κ. Σουχλέρης παρουσίασε μοναδικά ευρήματα από χάλκινα ειδώλια αθλητών, του σπαρτιατικού εργαστηριού, τα οποία βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Σπάρτης και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, καθώς και ανασκαφικά ευρήματα από τις σωστικές ανασκαφές στην πόλη της Σπάρτης, όπου έχουν αποκαλυφθεί περίφημα ψηφιδωτά δάπεδα που απεικονίζουν σκηνές από παλαίστρες και γυμναστήρια με αθλητές να γυμνάζονται στην πάλη και την πυγμή, αλλά και μεμονωμένες παραστάσεις αθλητών με επιγραφές που αναφέρονται στις νίκες τους στους μεγάλους αγώνες της αρχαιότητας (Ολυμπία, Νέμεια, Ίσθμια κτλ).
Κλείνοντας την ενότητα αυτή, ο αρχαιολόγος αναφέρθηκε και σε εν ενεργεία αθλητές από τον Λογκανίκο που ασχολούνται κυρίως με αγώνες δρόμου και με το μαραθώνιο, αλλά έγινε και ιδιαίτερη αναφορά στο διάσημο λογκανικιώτη αθλητή του αμερικάνικου ποδοσφαίρου και του μπέιζμπολ Χάρη Αγγάνη (1929-1956).
Στη δεύτερη θεματική ενότητα ο αρχαιολόγος αναφέρθηκε στα παιχνίδια που τα παιδιά έπαιζαν στους αρχαίους χρόνους και όπως αυτά επιβίωσαν έως και τα τέλη του 20ού αιώνα. Ξεκινώντας ακόμη και από τη βρεφική ηλικία, ο κ. Σουχλέρης παρουσίασε μέσω απεικονίσεων της αρχαίας ελληνικής τέχνης από τα βρεφικά καθίσματα και τις κουδουνίστρες («σείστρο – πλατάγη») έως και τις κούκλες («νευρόσπαστα – πλαγγόνες»), τα αλογάκια και τα αμαξίδια («αθύρματα», «κύλιντρο»), τις σβούρες («βομβύκια, στρόβιλο, ρόμβο»), τους βόλους και τους αστραγάλους («αστραγαλίζειν», «πεντέλιθα – πεντόβολα»). Στη συνέχεια μίλησε και για τα κλασσικά παιχνίδια, όπως αυτά αναφέρονται στις αρχαίες πηγές, το κρυφτό («αποδιδρασκίνδρα»), την τυφλόμυγα («χάλκη μυία»), τα αγαλματάκια («ακινήτιδα»), το «κολαβίζειν» (μπιζ), το κουτσό, το γιο – γιο, την σκαπέρδα («διελκυστίνδα»), την τσόκα («εἰς ὠμιλλαν») και τα παιχνίδια με τον τροχό («κρικηλασία») και το «κερρητίζειν» (χόκεϊ σε χορτάρι).
Τέλος, στην τρίτη ενότητα ο κ. Σουχλέρης αναφέρθηκε στην απεικόνιση των παιδιών στη βυζαντινή τέχνη μέσα από τον τοιχογραφικό διάκοσμο των βυζαντινών ναών του Λογκανίκου (Κοίμηση της Θεοτόκου, Άγιο Γεώργιο και Αγ. Αποστόλους), κάνοντας όμως ιδιαίτερη μνεία στο ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου, ο οποίος γιόρταζε στις 15 Αυγούστου. Αναλύθηκαν και ερμηνεύτηκαν οι παραστάσεις της Βαϊοφόρου, των Εισοδίων της Θεοτόκου, της Παναγίας του Πάθους, της Δευτέρας Παρουσίας και της Κοίμησης της Θεοτόκου. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στην κτητορική παράσταση του ναού, όπου απεικονίζονται ο κτήτορας – δωρητής και ο γιος του σε δέηση, μπροστά στην όρθια Παναγία με τον Χριστό. Ο αρχαιολόγος παρουσίασε μια νέα ερμηνεία για την ταυτότητα του κτήτορα του ναού, ο οποίος θα συνδεόταν με τις στρατιωτικές και διοικητικές αρχές του δεσποτάτου του Μυστρά, μέσα από τις νέες ιστορικές και αρχειακές έρευνες που πραγματοποιούνται τα τελευταία χρόνια.
Μετά το τέλος της εκδήλωσης μοιράστηκαν δώρα στα παιδιά και τα μέλη του συλλόγου, ενώ οι γονείς πρόσφεραν τοπικά εδέσματα και κεράσματα σε όσους παρακολούθησαν την εκδήλωση.
Το Νομικό Πρόσωπο Πολιτισμού και Περιβάλλοντος εκπροσώπησε η κ. Βίλλη Κακαφλίκα. Η συμμετοχή των παιδιών και των κατοίκων της περιοχής στην πρώτη αυτή εκδήλωση του Πολιτιστικού Συλλόγου Λογκανίκου για τη θερινή περίοδο ήταν μεγάλη, γεγονός που δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη συνέχιση τέτοιου είδους πολιτιστικών εκδηλώσεων.
Τα μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου Λογκανίκου εξέφρασαν θερμές ευχαριστίες στα παιδιά και τους γονείς που συμμετείχαν στην εκδήλωση, στο Νομικό Πρόσωπο, στη σχολική επιτροπή του δημοτικού σχολείου Λογκανίκου, στην οικεία τοπική κοινότητα και στους κ.κ. Πολυζώη Μπουζιάνη και Αναστάσιο Παπαναστασίου, καθώς και στον αρχαιολόγο κ. Λεωνίδα Σουχλέρη.
