Στις εκδηλώσεις για τη συμπλήρωση 100 χρόνων λειτουργίας του αγροτικού συνεταιρισμού Ζαγοράς Πηλίου παρευρέθηκε το Σάββατο, 3 Σεπτεμβρίου, ο βουλευτής Λακωνίας του ΣΥΡΙΖΑ Σταύρος Αραχωβίτης. Εκεί πραγματοποίησε την ακόλουθη ομιλία με θέμα “Αγροτική συνεταιριστική επιχειρηματικότητα. Προϋποθέσεις και προοπτικές για ανάπτυξη στις ορεινές και μειονεκτικές περιοχές”:
“Και μόνον το βάρος των 100 χρόνων ζωής του συνεταιρισμού Ζαγοράς είναι από μόνο του μια ευθύνη. Αν το δούμε σε συνδυασμό με τη σημερινή εύρωστη κατάστασή του, σε μια παρατεταμένη περίοδο κρίσης, τότε η ευθύνη για μια ουσιαστική συζήτηση και τοποθέτηση για το μέλλον του συνεταιριστικού κινήματος γιγαντώνεται, ιδιαίτερα δε όταν μιλάμε για συνεταιρισμούς στις εκτεταμένες ορεινές και μειονεκτικές περιοχές της χώρας μας.
Έχοντας αυτό ως βάση, θα ξεκινήσω με το νέο νόμο για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς. Για το ΣΥΡΙΖΑ ήταν χρέος προς τον αγροτικό κόσμο η διαμόρφωση ενός νέου θεσμικού πλαισίου για τους συνεταιρισμούς που να θέτει ξανά τις βασικές διεθνείς συνεταιριστικές αρχές.
Η αναγέννηση του συνεταιριστικού κινήματος όχι μόνο στον αγροτικό χώρο αλλά σε όλη την οικονομία, και η θεμελίωσή του σε νέες, υγιείς βάσεις, προάγει συλλογικά όχι μόνο το κέρδος αλλά και την ευημερία ως κοινωνικό αγαθό. Μετά από ένα χρόνo από την ανάληψη της κυβέρνησης από ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έχουμε ένα νέο θεσμικό πλαίσιο για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς που έρχεται να εξυπηρετήσει τις ανάγκες συνέχισης της αγροτικής παραγωγής με προϊόντα ασφαλή, ποιοτικά και οικονομικώς προσιτά στον καταναλωτή, αλλά ταυτόχρονα εξασφαλίζοντας τιμές στον παραγωγό που να επιτρέπουν την αξιοπρεπή παραμονή των ανθρώπων του μόχθου στην ύπαιθρο.
Ο πρώτος στόχος του νέου νόμου είναι διπλός: η επανάκτηση της εμπιστοσύνης των παραγωγών στη συνεταιριστική ιδέα αλλά και η δημιουργία στιβαρών παραγωγικών πρωτοβάθμιων συνεταιρισμών. Γι’ αυτό προβλέπεται ρητά η υποχρέωση παράδοσης του 80% της παραγωγής των μελών στο συνεταιρισμό. Απ’ ό,τι θυμάμαι από την τοποθέτησή σας στην αρμόδια επιτροπή της βουλής, το καταστατικό του δικού σας επιτυχημένου συνεταιρισμού προβλέπει παράδοση του συνόλου της παραγωγής.
Ο νόμος διασφαλίζει ένα δημοκρατικό πλαίσιο λειτουργίας και ανάδειξης των διοικήσεων, παρέχοντας τον άμεσο έλεγχο των μελών με την εφαρμογή της αρχής «ένα μέλος – μία μερίδα – μία ψήφος», που αποτρέπει τον εσκεμμένο συγκεντρωτισμό για τον έλεγχο του συνεταιρισμού. Η αυξημένη πλειοψηφία των 2/3 των μελών προβλέπεται ρητά για τη λήψη πολύ συγκεκριμένων αποφάσεων, που έχουν να κάνουν με την περιουσία και τη βιωσιμότητα των οργανώσεων. Φαινόμενα του παρελθόντος όπου μια «ομάδα» λάμβανε κρίσιμες αποφάσεις τελείωσαν οριστικά.
Η ολιγοσταυρία των 1/3 για την εκλογή οργάνων διοίκησης εξασφαλίζει την εισαγωγή της απλής αναλογικής και της δημοκρατικότητας στη λειτουργία των οργανώσεων, αποτρέποντας φαινόμενα ελέγχου διοικήσεων από κατευθυνόμενες πλειοψηφίες.
Προβλέπεται ακόμη η εναλλαγή των προέδρων με περιορισμένο αριθμό θητειών, ούτως ώστε να αποφευχθούν στο μέλλον φαινόμενα καθεστωτισμού.
Οι ευθύνες για τον εκφυλισμό των συνεταιρισμών, αλλά ακόμα χειρότερα της ιδέας του συνεργατισμού στον αγροτικό χώρο, βαρύνουν εξίσου όσους κυβέρνησαν τα τελευταία χρόνια. Με την ανοχή τους, τη συγκάλυψη των ατασθαλιών και την ψηφοθηρική τους πελατειακή πρακτική, απέκτησαν ισχυρά ερείσματα στο συνεταιριστικό χώρο.
Οι λόγοι της διάλυσης ήταν πολλοί και γνωστοί σε όλους. Άσκοπο να τους επαναλάβω, αλλά θα σταθώ και σε έναν, κατά τη γνώμη μου πιο σημαντικό: το ξεπούλημα της ΑΤΕ είχε τραγικές συνέπειες για τον οικονομικό στραγγαλισμό των συνεταιρισμών αλλά και των μικρών παραγωγών. Πάνω σε αυτό προστέθηκε και η οικονομική κρίση, που στην κατάστασή τους οι περισσότεροι συνεταιρισμοί δεν ήταν έτοιμοι να αντιμετωπίσουν.
Είναι βαθιά μας πεποίθηση, όμως, ότι οι συνεταιρισμοί παραγωγών, με βάση το νέο πλαίσιο που ψηφίστηκε, μπορούν να αποτελέσουν ουσιαστική διέξοδο για την αντιμετώπιση της κρίσης, τόσο του ίδιου του συνεταιριστικού κινήματος όσο και των μικρομεσαίων παραγωγών που συμμετέχουν σε αυτό.
Κατανοούμε βέβαια ότι υπάρχουν εμπόδια για την ανάπτυξη της αγροτικής συνεταιριστικής επιχειρηματικότητας, με βασικότερο από αυτά το θέμα της διακίνησης και εμπορίας των προϊόντων των συνεταιρισμών και την προστασία τους από τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Θα ήθελα να σταθώ λίγο περισσότερο σε αυτό και την εξυγίανσή του. Η διαρκώς διογκούμενη φοροδιαφυγή ωθεί στην άνθηση της εμπορίας αγροτικών προϊόντων χωρίς παραστατικά. Αυτόν τον δρόμο δεν μπορούν να ακολουθήσουν οι συνεταιριστικές οργανώσεις, και συνεπώς να ανταγωνιστούν με ίσους όρους τις ιδιωτικές επιχειρήσεις.
Επίσης, η γραφειοκρατία και η διάλυση των υπηρεσιών από την αποστελέχωσή τους τα χρόνια των μνημονίων δημιουργούν ανασταλτικό παράγοντα στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας.
Τέλος, σε αυτά προστίθενται οι δυσκολίες όταν πρόκειται για συνεταιρισμούς ορεινών ή και μειονεκτικών περιοχών, οι οποίοι σε αντίξοες συνθήκες αντιμετωπίζουν αυξημένο αριθμό ιδιαίτερων προβλημάτων.
Για όλα τα παραπάνω είναι απαραίτητο να αναλάβουμε δράση και να ανατρέψουμε τη σημερινή κατάσταση.
• Η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής αποτελεί προτεραιότητα για τη σημερινή κυβέρνηση. Το αίσθημα δικαίου πρέπει να επιστρέψει στη συνείδηση του πολίτη.
• Η αναδιάρθρωση του κράτους είναι απαραίτητη ώστε να καταστεί δυνατή η ουσιαστική εξυπηρέτηση του πολίτη και ασφαλώς και των συνεταιρισμών, αλλά και σε τελική ανάλυση η αποτελεσματική απορρόφηση των πόρων και η δίκαιη ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας.
• Επιπλέον, οι μειονεκτικές περιοχές και τα εγγενή προβλήματα που τις χαρακτηρίζουν, και άρα επηρεάζουν και τους συνεταιρισμούς τους, είναι απαραίτητο να ειδωθούν ξεχωριστά, και με ιδιαίτερη προσοχή.
Είναι γνωστό ότι από τον Πυλώνα ΙΙ, η εξισωτική δίνεται στους ενεργούς γεωργούς κατέχοντες αγροτική γη σε αυτές τις περιοχές, ανεξάρτητα από τον τόπο κατοικίας. Αυτό προβλέπεται από τον ευρωπαϊκό κανονισμό 1307/2013 όπως ισχύει. Επομένως δημιουργείται η ανάγκη για εξεύρεση μιας ουσιαστικής επιπλέον στήριξης που να στοχεύει στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας στις περιοχές αυτές και να απευθύνεται στοχευμένα στους κατοίκους τους, ώστε να εξαλειφθεί η ισοπέδωση που προκαλεί η ισχύουσα πρόβλεψη. Αλλά και η αναθεώρηση του προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης δίνει συνεχώς τη δυνατότητα βελτίωσης των υφιστάμενων σήμερα μέτρων, ώστε να ωφεληθούν προνομιακά οι συνεταιρισμοί των περιοχών αυτών.
Τέλος, η εξωστρέφεια και η καινοτομία που πρέπει να χαρακτηρίζουν την υγιή και δυναμική επιχειρηματικότητα είναι επίσης οι διαστάσεις εκείνες που θα πρέπει να ενισχύονται ιδιαίτερα.
Επίζω η συζήτηση να οδηγήσει σε άμεσες και ουσιαστικές πρωτοβουλίες για την ανάκαμψη της επιχειρηματικότητας του συνεταιριστικού κινήματος της χώρας μας”.
