γράφει ο Βαγγέλης Μητράκος
«Σχολικές Γυμναστικές Επιδείξεις», Ιούνιος 1947, στο γήπεδο του Γυμνασίου Αρρένων Σπάρτης. Οι κοντοκουρεμένοι μαθητές με τα γυμνασμένα σώματα (αλήθεια… δεν μπορεί να βρει κανείς ούτε ένα παχύσαρκο παιδί), με άσπρο αθλητικό φανελάκι, «βρακούλα» μαύρη και πάνινα παπούτσια λευκασμένα με το στουπέτσι, εκτελούν με ακρίβεια και πειθαρχία τις γυμναστικές ασκήσεις, σύμφωνα με τα παραγγέλματα του γυμναστή τους, έτσι όπως είχαν ασκηθεί επί αρκετόν καιρό στην ώρα της γυμναστικής, προκειμένου να παρουσιάσουν ένα ωραίο κι εντυπωσιακό θέαμα, στην κορυφαία αυτή εκδήλωση του σχολείου, η οποία επισφράγιζε το τέλος της εκάστοτε σχολικής χρονιάς.
Η παρουσία του κόσμου εντυπωσιακή και ανεπανάληπτη: Γεμάτες ασφυκτικά οι κερκίδες του σημαιοστολισμένου γυμνασίου, ο στίβος γύρω από το γήπεδο, το προαύλιο πάνω από τις κερκίδες, όλοι οι εξώστες μαζί με τα κιγκλιδώματα, οι ταράτσες, οι σκάλες, ακόμα και η οροφή του υπερώου πάνω από την πινακίδα «ΓΥΜΝΑΣΙΟΝ», ο λοφίσκος αριστερά από το γυμνάσιο, και, φυσικά, κόσμος πολύς θα ήταν κολλημένος πάνω στα σιδερένια κάγκελα, γύρω από το γυμνάσιο, κόσμος που δεν χώρεσε σ’ αυτήν την υπέροχη και μοναδική φωτογραφία του φωτογραφικού οίκου Γεωργιάδου, στον οποίο η Σπάρτη οφείλει ΠΟΛΛΑ!
Το 1947 η Ελλάδα, τρία χρόνια μετά την απελευθέρωση από τα ναζιστικά στρατεύματα, βρίσκεται ακόμα αιματοκυλισμένη, αφού ο αδελφοκτόνος εμφύλιος πόλεμος μαίνεται σ’ ολόκληρη την ελληνική επικράτεια. Ο τρομοκρατημένος και απελπισμένος κοσμάκης, που σε κάθε στιγμή του νιώθει το πέταγμα της μαύρης νυχτερίδας του θανάτου πάνω από τα κεφάλια του, πασχίζει να κρατηθεί ζωντανός αδράχνοντας κάθε σχεδία ζωής που βρίσκει μπροστά του. Κι αυτή τη χρονιά, το 1947, το να έρθει κοντά στα ελληνόπουλα, στα παιδιά του, στις γυμναστικές επιδείξεις, εδώ στο Γυμνάσιο Αρρένων Σπάρτης, ήταν γι’ αυτόν μια μεγάλη ανάσα ζωής, ελπίδας κι αισιοδοξίας.
Οι θρυλικές «σχολικές γυμναστικές επιδείξεις» υπήρξαν ένας κορυφαίος σχολικός θεσμός που άντεξε 92 ολόκληρα χρόνια, αφού ξεκίνησε στα 1883 και καταργήθηκε στα 1975 με το θλιβερό αιτιολογικό ότι «αποσυντόνιζαν το σχολείο και το μάθημα της φυσικής αγωγής»!!! Η κατάργησή τους ήταν μια από τις πολλές άστοχες και ζημιογόνες επιλογές ενός κούφιου και δήθεν «προοδευτισμού», που μετά τη μεταπολίτευση επέπεσε ως ακρίδα πάνω στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, οδηγώντας το – με διαρκείς αντι-μεταρρυθμίσεις – στη σημερινή απογοητευτική κατάσταση.
Οι «σχολικές γυμναστικές επιδείξεις» ήταν, επί έναν αιώνα, η κορυφαία εκδήλωση του ελληνικού σχολείου. Σε κάθε χωριό και σε κάθε πόλη, σε κάθε σχολείο, μικρό ή μεγάλο, λίγο πριν από τη λήξη του σχολικού έτους, οι μαθητές του δημοτικού σχολείου και του γυμνασίου επιδείκνυαν τις γυμναστικές τους δεξιότητες μπροστά στο κοινό, με πνεύμα ομαδικότητας και πειθαρχίας, με συγχρονισμό και συντονισμό που εντυπωσίαζε και δημιουργούσε αισθήματα υπερηφάνειας για τα βλαστάρια της νέας Ελλάδας. Υπήρξαν πραγματικά εποχές εθνικά δύσκολες κατά τις οποίες οι «σχολικές γυμναστικές επιδείξεις» υπήρξαν σύμβολο ελληνισμού και στήριξαν τη δοκιμαζόμενη ψυχή των ελλήνων.
Παρέλαση μαθητικών τμημάτων, σουηδική γυμναστική με ακρίβεια δευτερολέπτου, ομαδικές ασκήσεις ακριβείας, αθλητικοί αγώνες στίβου και χοροί ήταν τα βασικά μέρη των γυμναστικών επιδείξεων, ενώ η εκδήλωση έκλεινε με τον εθνικό ύμνο και την υποστολή της σημαίας. Σκοπός των γυμναστικών επιδείξεων ήταν η προαγωγή του αθλητικού πνεύματος, «του Ωραίου, του Μεγάλου και τ’ Αληθινού» έτσι όπως το όρισαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, η ευγενής άμιλλα μεταξύ των αγωνιζομένων, η σύσφιγξη των σχέσεων και η καλή συνεργασία των μαθητών και η καλλιέργεια της ισχυρής θέλησης και της αυτοπεποίθησης, στοιχείων τόσο απαραίτητων για την ολοκλήρωση της προσωπικότητάς τους και της επιτυχίας τους στη μετέπειτα ζωή τους.
Μπορεί, σήμερα, οι σχολικές γυμναστικές επιδείξεις να αποτελούν παρελθόν, οι μνήμες τους όμως είναι ακόμα ζωντανές κι όσοι τις έζησαν, είτε ως μαθητές είτε ως θεατές, αισθάνονται νοσταλγία και συγκίνηση, ενώ το κρυφό καμάρι που ένιωθαν τότε σιγοκαίει ακόμα στις καρδιές τους.
ΥΓ: Η φωτογραφία προέρχεται από το αρχείο του εκλεκτού συμπολίτη μας Γιώργου Γάββαρη.
